शास्त्रकोषः

विभावानुभावव्यभिचारिसंयोगाद्रसनिष्पत्तिः ।(नाट्यशास्त्रम् – ६.अ.)

ಮಾನವನ ಚಿತ್ತಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ರತಿ, ಹಾಸ ಮೊದಲಾದ ಒಂಭತ್ತು ವಿಧವಾದ ಭಾವನೆಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಸುಪ್ತಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾವನೆಗೂ ಉದ್ದೀಪಕವಾದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬಾಹ್ಯವಸ್ತುಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಉದ್ದೀಪಕಸಾಮಗ್ರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವೇರ್ಪಟ್ಟಾಗ ಮಾನವನಲ್ಲಿ ಶಾರೀರ ಹಾಗೂ ಮಾನಸಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಸುಪ್ತಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುತ್ತವೆ.

मानव के चित्त मे रति, हास इत्यादि नौ प्रकार की भावनाऐं स्थिर रूप से सुप्तावस्था में मौजूद रहती हैं । इन मे से प्रत्येक भावना उद्दीपन करानेवाली विषय वस्तुऐं जगत मे पायी जाती हैं । इन बाह्य वस्तुओं से जब संपर्क होता है तब मनुष्य मे शारीरिक और मानसिक प्रतिक्रियाऐं उत्पन्न होती हैं । जो कि उसकी सुप्तभावनाओं को प्रकट कराती हैं ।

There are nine kinds of Bhaavanaas in a human mind, which include Rati, Haasa, and so on. They all lie in a stable and an inactive state. Each of these Bhaavanaa, is being evoked by the subjective sources available all around.  When a human being comes in contact with these sources, it leads to the evolution of some physical and mental reactions which further make the way for the inactive Bhaavanaas to become lively.