Friday, September 29, 2017

शास्त्रकोषः

जिह्वामूले तु कुः प्रोक्तो दन्त्योष्ठ्यो  वः स्मृतो बुधैः ।
ए ऐ तु कण्ठतालव्या ओ औ कण्ठोष्ठजौ स्मृतौ ॥(पाणिनीयशिक्षा १८)

ಕಕಾರ ಮತ್ತು ಖಕಾರಗಳ ಹಿಂದೆ ವಿಸರ್ಗವಿದ್ದಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಗದ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ಜಿಹ್ವಾಮೂಲ, ವಕಾರದ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ದಂತ ಮತ್ತು ಓಷ್ಠ(ತುಟಿ), ಏಕಾರ ಮತ್ತು ಐಕಾರಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ಕಂಠತಾಲು. ಓಕಾರ ಮತ್ತು ಔಕಾರಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ಕಂಠೋಷ್ಠವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ककार या खकार से पहले स्थित विसर्ग को जिह्वामूलीय कहते हैं । उसका स्थान जिह्वामूलीय है । वकार का स्थान दांत और होंठ हैं । ए और ऐ का स्थान कण्ठतालु तथा ओ और औ का स्थान कण्ठोष्ठ है ।


The visarga which lies before the ककार and खकार  is called as जिह्वामूलीय. Its place is jihvaamooleeya itself. The place of  is teeth and the lips. The places of andare throat and taalu whereas, throat and lips are the utterance places of the letters ओ,औ. 

No comments:

Post a Comment