जिह्वामूले तु कुः प्रोक्तो
दन्त्योष्ठ्यो वः स्मृतो बुधैः ।
ए ऐ तु कण्ठतालव्या ओ औ कण्ठोष्ठजौ
स्मृतौ ॥(पाणिनीयशिक्षा १८)
ಕಕಾರ ಮತ್ತು ಖಕಾರಗಳ ಹಿಂದೆ ವಿಸರ್ಗವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಆ ವಿಸರ್ಗದ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ಜಿಹ್ವಾಮೂಲ, ವಕಾರದ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ದಂತ ಮತ್ತು ಓಷ್ಠ(ತುಟಿ), ಏಕಾರ ಮತ್ತು ಐಕಾರಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ಕಂಠತಾಲು. ಓಕಾರ ಮತ್ತು ಔಕಾರಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನ ಕಂಠೋಷ್ಠವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ककार या खकार से पहले स्थित विसर्ग को जिह्वामूलीय कहते हैं । उसका स्थान
जिह्वामूलीय है । वकार का स्थान दांत और होंठ हैं । ए और ऐ का स्थान कण्ठतालु तथा
ओ और औ का स्थान कण्ठोष्ठ है ।
The
visarga which lies before the ककार and खकार is called as जिह्वामूलीय. Its place is jihvaamooleeya
itself. The place of व is teeth and the lips. The places
of ए and ऐ are throat and taalu whereas,
throat and lips are the utterance places of the letters ओ,औ.
No comments:
Post a Comment